Έρωτας ο αιώνιος και συγκλονιστικός

Στη θεωρία του Έρωτα είναι αφιερωμένοι δύο από τους πιο γνωστούς διάλογους του Πλάτωνα: το Συμπόσιο και Φαίδρος. Στο Συμπόσιο εξετάζεται κυρίως το αντικείμενο του έρωτα, η ομορφιά, και καθορίζονται οι βαθμοί της. Στο Φαίδρο εξετάζεται αντίθετα ο έρωτας στην υποκειμενικότητα του, σαν προσπάθεια δηλαδή της ψυχής να φτάσει την ομορφιά, το ωραίο, το αληθινό ον.

Ο Αριστοφάνης με το μύθο των πρωτόγονων πλασμάτων που αποτελούνταν από άντρα και γυναίκα (ανδρόγυνοι), και που είχαν χωριστεί από τους θεούς για τιμωρία σε δύο μισά, τα οποία προσπαθούσαν να βρουν το ένα το άλλο και να ξαναενωθούν,εκφράζει ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του έρωτα: την ανεπάρκεια. Ο έρωτας επιθυμεί κάτι που δεν έχει, κάτι που έχει ανάγκη. Επομένως είναι έλλειψη, στέρηση.

Πράγματι, σύμφωνα με το μύθο ο Έρωτας είναι γιος της Πενίας (φτώχειας) και του Πόρου (ευπορίας). Δεν είναι θεός αλλά δαίμονας, έχει το παρουσιαστικό και την άθλια ζωή της μητέρας του, αλλά και την κατακτητική τόλμη του πατέρα του. Δεν έχει την ομορφιά γι'αυτό την επιθυμεί, δεν έχει τη σοφία και προσπαθεί να την κατακτήσει, είναι λοιπόν φιλόσοφος, σε αντίθεση με τους θεούς που είναι σοφοί.

Έτσι, o Έρωτας γίνεται επιθυμία του ωραίου και το ωραίο το επιθυμούμε γιατί είναι ένα αγαθό που κάνει τον άνθρωπο

ευτυχισμένο. O άνθρωπος, σαν θνητός που είναι, έχει την τάση να αναπαράγει μέσα στην ομορφιά και επομένως να διατηρείται στην αιωνιότητα με την αναπαραγωγή, αφήνοντας πίσω του ένα πλάσμα που του μοιάζει. Το ωραίο είναι ο σκοπός (τέλος), το αντικείμενο του έρωτα.

Το ωραίο όμως έχει διάφορα επίπεδα στα οποία ο άνθρωπος ανεβαίνει μόνο με μια αργή και κουραστική πορεία. Στο πρώτο επίπεδο βρίσκεται η ομορφιά ενός ωραίου σώματος, που προσελκύει και γοητεύει τον άνθρωπο. Στη συνέχεια καταλαβαίνει ότι η ομορφιά είναι ίδια σε όλα τα σώματα, οι διάφορες ομορφιές δηλαδή των κορμιών δεν είναι παρά αντανακλάσεις μιας και μοναδικής ομορφιάς. Έτσι επιθυμεί και αγαπά κάθε σωματική ομορφιά και ελευθερώνεται από την "ειδωλολατρία" του μοναδικού. Πάνω απ'αυτήν όμως υπάρχει η ομορφιά της ψυχής, πιο πάνω η ομορφιά των θεσμών και νόμων, η ομορφιά των επιστημών και πάνω απ' όλες η αληθινή ομορφιά, η ουσία του ωραίου.Αιώνια ομορφιά, που δε γεννιέται, ούτε πεθαίνει, δεν αυξάνεται, ούτε ελαττώνεται. Ο άνθρωπος που αντικρίζει αυτή την ομορφιά και τρέφεται από αυτήν δημιουργεί μόνο αληθινές αρετές, όχι πια μή σκιές αρετών. Αποκτά μια φιλική σχέση με το θείο και, παρόλο που είναι θνητός, γεμίζει από αθανασία